Waarom ontstemt mijn piano?

Er zijn verschillende factoren die ervoor zorgen dat een piano ontstemt, en een van de belangrijkste oorzaken is de luchtvochtigheid. Hier zijn enkele veelvoorkomende redenen waarom een piano kan ontstemmen:

1. Luchtvochtigheid

Piano's zijn zeer gevoelig voor veranderingen in luchtvochtigheid. Het houten frame van de piano, de zangbodem en de snaren kunnen uitzetten of krimpen afhankelijk van de luchtvochtigheid in de ruimte. Dit beïnvloedt de spanning op de snaren, waardoor de toonhoogte verandert. Wanneer de luchtvochtigheid stijgt, zal de spanning op de snaren afnemen, wat leidt tot een lagere toonhoogte. Vice versa zal de spanning op de snaren toenemen en de toonhoogte stijgt.

2. Temperatuur

Naast luchtvochtigheid heeft temperatuur ook een enige invloed op een piano. In warme omstandigheden kunnen de metalen snaren uitzetten, terwijl in koude omstandigheden de snaren kunnen krimpen. Dit veroorzaakt veranderingen in de spanning van de snaren en daardoor in de toonhoogte.

3. Gebruik van de piano

Hoe meer een piano wordt bespeeld, hoe sneller deze ontstemt. Intense en frequente speelbeurten kunnen de spanning op de snaren veranderen, wat kan leiden tot verstemming. Dit komt omdat de snaren continu worden aangeslagen, wat hun spanning kan beïnvloeden.

4. Veroudering van de piano

Naarmate een piano ouder wordt, kunnen de snaren en het mechanisme van de piano slijten. Dit kan ook bijdragen aan verstemming. Oude snaren kunnen bijvoorbeeld hun spanning verliezen of het hout kan in de loop der jaren vervormen, wat het stemmen bemoeilijkt.

5. Constructie van de piano

De manier waarop een piano is gebouwd, kan de stabiliteit van de stemming beïnvloeden.  

Rekensom: luchtvochtigheid en toonhoogte

De luchtvochtigheid heeft een directe invloed op de toonhoogte van een piano.  Stel dat de relatieve luchtvochtigheid toeneemt met 10%. Dit heeft invloed op de spanning van de snaren, en daardoor verandert de toonhoogte van bv. de centrale A. 

Een verandering in de spanning van de snaren door een verandering in luchtvochtigheid kan de toonhoogte met ongeveer 1 tot 2 cent per procent verandering in luchtvochtigheid beïnvloeden. Dit lijkt misschien een kleine verandering, maar voor een piano is het genoeg om  de algehele stemming van de piano negatief te beïnvloeden.

Conclusie

Ontstemmingen kunnen door verschillende factoren worden veroorzaakt, maar luchtvochtigheid is een van de belangrijkste. Een piano in een te vochtige of te droge omgeving kan sneller ontstemmen. Regelmatig onderhoud en het controleren van de luchtvochtigheid in de ruimte waar de piano staat, kunnen helpen om de stabiliteit van de stemming te verbeteren.

Aanbevelingen:

• Probeer de ruimte waar je piano staat goed te ventileren, maar vermijd grote temperatuur- en luchtvochtigheidsfluctuaties.

• Een luchtbevochtiger of luchtontvochtiger kan helpen om de luchtvochtigheid stabiel te houden, wat de stabiliteit van de stemming ten goede komt.

• Het is verstandig om de piano niet te dicht bij open deuren of ramen te plaatsen, zodat het instrument niet direct wordt blootgesteld aan de temperatuurschommelingen van buiten.