Pianostemmer, (assistent) pianotechnicus of pianobouwer...

Het vak pianotechniek en pianostemmen zijn deelvakken binnen het bredere vakgebied van pianobouw. Een pianostemmer, (assistent) pianotechnicus en pianobouwer zijn dan ook drie verschillende beroepen binnen de pianowereld, en ze hebben verschillende verantwoordelijkheden en expertisegebieden.
Op deze pagina geven wij een overzicht (oplopend in expertise).

Wil je ook graag met piano's werken en je (om)scholen? Klik hier voor meer informatie over de opleiding tot pianostemmer.

Assistent pianotechnicus

Om serieus in het vak werkzaam te kunnen zijn en kwaliteit te leveren, is minimaal 3 jaar praktijkervaring vereist met dagelijkse training aan een veelvoud van verschillende instrumenten.

Een assistent-pianotechnicus is een leerling van de driejarige opleiding tot pianotechnicus aan het Hout- en Meubilerings College in Amsterdam. Hij of zij kan nog niet zelfstandig werken en geen piano's stemmen.

Pianostemmer

Iemand die piano's stemt. Dit betekent dat hun belangrijkste taak is om de snarenspanning van de piano aan te passen om ervoor te zorgen dat de tonen de juiste toonhoogte hebben en in harmonie klinken.

Het beroep van pianostemmer is in Nederland niet beschermd, wat betekent dat er geen wettelijke vereisten zijn om in dit vak te werken. Iedereen kan in principe zichzelf een pianostemmer noemen en proberen piano's te stemmen zonder speciale verworven kennis van pianotechniek of pianoconstructie.

Certified Piano Tuner (CPT)

Dit is een pianostemmer die getest is op zijn vakbekwaamheid ten aanzien van pianostemmen. In Nederland wordt deze test afgenomen bij het HMC-college in samenwerking met de Vereniging van Pianotechnici Nederland en België (VvPN). In Duitsland wordt een stemtest afgenomen aan de OWS-school.
De ervaring leert dat mensen die ergens een kortdurende cursus van minder dan een jaar hebben gevolgd, niet voor dit examen slagen. 

Een overzicht van CPT-pianostemmers vindt u hier.

Pianotechnicus

Net als voor het beroep pianostemmer geldt, dat iedereen zich pianotechnicus mag noemen zonder het behalen van certificeringen als pianotechnicus. In Nederland bestaat de reguliere driejarige MBO-opleiding Pianotechnicus aan het HMC met een aantal stageblokken waar de leerlingen bij een leerbedrijf meelopen en praktijkervaring opdoen.

Een pianotechnicus heeft een bredere reeks verantwoordelijkheden dan een pianostemmer. Ze zijn verantwoordelijk voor het onderhoud, de reparatie en de algehele technische staat van een piano. Dit omvat het stemmen van de piano, maar ook het uitvoeren van kleine reparaties, het vervangen van onderdelen, het optimaliseren van de mechanische actie en het oplossen van problemen met het instrument.

Pianobouwer

Pianobouwers zijn gespecialiseerd in het bouwen en repareren van klavierinstrumenten, zoals klavecimbels, piano's en andere toetsinstrumenten. Zij hebben expertise in houtbewerking, mechanica en de constructie van klavierinstrumenten.  

Pianobouwers volgen gespecialiseerde opleidingen in pianobouw, houtbewerking en andere relevante ambachtelijke vaardigheden. Dit kan jaren van training en ervaring vereisen. In Nederland is helaas geen opleiding tot pianobouwer. In Duitsland is het gebruikelijk dat een pianobouwer een formele 3,5 jarige MBO-praktijkopleiding volgt waarbij fulltime in een pianofabriek wordt gewerkt en alle productiestappen van het bouwen van een piano worden doorlopen, voordat ze als professionele pianobouwers te werk gaan. 

Gezel vs Meester pianobouwer

In Duitsland bestaat er een gestructureerd systeem van beroepsonderwijs en certificering voor ambachten, waaronder het beroep van klavierbauer (pianobouwer). Binnen dit systeem zijn er verschillende niveaus van bekwaamheid en certificering, te weten een gezel en een meester pianobouwer.
Let op! In Nederland hebben wij géén Meester-Gezel-systeem. Toch zijn er pianostemmers en pianotechnici die zich ten onrechte meester of gezel noemen! 

• Gezel pianobouwer
  Een "Geselle Klavierbauer" is een term die verwijst naar een getrainde klavierbouwer met een bepaald niveau van vakbekwaamheid. Om de titel van "Geselle" te bereiken, voltooit een leerling in Duitsland een formele beroepsopleiding als klavierbouwer, die drie en een half tot vier jaar duurt. Na het afronden van de opleiding krijgt de leerling de titel "Geselle," wat aangeeft dat hij of zij een bepaald niveau van vaardigheid en ervaring heeft bereikt. Ze kunnen zelfstandig werken aan eenvoudigere klavierinstrumenten en onder begeleiding werken aan complexere projecten.
  
  
• Meester pianobouwer
  "Klavierbaumeisters" hebben na de opleiding tot "Geselle Klavierbauer" een aanvullende opleiding gevolgd. Ze zijn gekwalificeerd om complexe klavierinstrumenten te bouwen, restaureren en onderhouden. Ze hebben een diepgaand begrip van de ambachtelijke en technische aspecten van hun werk. Een "Klavierbaumeister" heeft een hogere mate van expertise en is bevoegd om meer complexe projecten aan te pakken en om het werk van (gezel) pianobouwers te begeleiden en te leiden.

Ben je geïnteresseerd en wil je ook het vak in? Wij geven ook workshops, kijk voor meer informatie op onze webpagina "Workshops".
Interesse voor een ander soort workshop? Bel ons en we bespreken de mogelijkheden!